Mustafa Suphi  Kimdir?

1883-1921 yılları arası yaşamış siyaset adamı. İstanbul Hukuk Fakültesi ni bitirdikten sonra, 1910 da Paris e giderek iki yıl ekonomi eğitimi gördü. Yurda döndükten sonra, İstanbul Yüksek Ticaret Okulu nda hukuk, Yüksek Öğretmen Okulu nda ekonomi dersleri verdi. İfham Gazetesi ve yayınlarını yönetti. Tanin, Servet-i Fünun ve Hak gazetelerine yazılar yazdı.

İttihat ve Terakki nin baskıcı yönetimine karşı olan Mustafa Suphi, sadrazam Mahmud Şevket Paşa nın öldürülmesi olayı gerekçe gösterilerek 1913 te 15 yıl mahkumiyetle Sinop a sürüldü. Bir grup arkadaşıyla küçük bir tekneye binerek siyasal mülteci olarak Çarlık Rusyası na gitti (1914). I. Dünya Savaşı nın çıkması üzerine Çar hükümetince önce Kaluga savaş tutsakları kampına, ardından Urallar a gönderildi.

1915 te Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi nin Bolşevik kanadına girdi. 1917 Ekim Sosyalist Devrimi nden sonra, Moskova ya gitti. Tatar-Başkırt devrimcileriyle birlikte Yeni Dünya gazetesini çıkarmaya başladı. 25 Temmuz 1918 de Moskova da toplanan Türk Sol Sosyalistleri Birinci Kurultayı nın örgütçülüğünü ve yöneticiliğini yaptı. Kurultaya katılan grupların birleşerek oluşturduğu örgütün başkanı seçildi.

Moskova da düzenlenen Müslüman Komünistler I. Kongresi nde Halk Komiserliği ne bağlı olarak kurulan Doğu Halkları Merkezi Bürosu nun Türk Seksiyonu Başkanı oldu. Aralık 1918 de Petrograd da yapılan Uluslararası Devrimciler Toplantısı na ve Mart 1919 da Moskova da toplanan III. Enternasyonal in birinci kongresine Türk delegesi olarak katıldı. I. Dünya Savaşı tutsaklarını Türk Kızılordu Birliği olarak örgütledi.

10 Eylül 1920 de Bakü de toplanan Birinci ve Umumi Türk Komünistleri Kongresi nde yapılan seçimlerde TKP nin başkanı oldu. Mustafa Kemal le birçok kez yazıştıktan sonra, aralarında TKP Genel Sekteri Ethem Nejat ve Merkez Komitesi üyelerinin bulunduğu bir grup arkadaşıyla beraber Ankara ya gelmek üzere yola çıktı. Kars ta gruptan iki kişi tutuklandı. Erzurum da Muhafaza-i Mukaddesat Cemiyeti üyelerinin gösterileriyle karşılaştılar.

Mustafa Suphi, Kazım Karabekir le görüştü. Buradan Trabzon a gelen ve benzeri gösterilerle karşılanan Mustafa Suphi, karısı ve ondört arkadaşıyla, kayıkçılar kahyası Yahya nın verdiği bir motorla denize açıldıktan bir süre sonra arkalarından gönderilen motordaki silahlı kişilerce Sürmene açıklarında öldürüldü.